Kapvlaktefeest en zwijnenstal

In het debat over de gewenste vorm van bosbeheer wordt de kapvlakte ten onrechte als dramatisch bestempeld. Deze maatregel zou zeer negatieve gevolgen hebben voor het bosecosysteem, het klimaat en de uitspoeling van voedingsstoffen bevorderen. Uitkap zou de enige acceptabele vorm van bosbeheer zijn. Ik moest denken aan fophef, een term uit De domheid regeert, het jongste boek van Sander Schimmelpenninck, waarin hij de verschillende trucjes van populisten analyseert: kleine zaken enorm opblazen om je gelijk te krijgen.

Naast de spontane ‘kapvlaktes’ door essentaksterven en fijnsparrensterven, wordt er gewoonlijk in ons land jaarlijks zelden meer dan 1% van de bosoppervlakte actief verjongd. Die verjonging heeft dan meestal de vorm van kleine kapvlaktes of groepenkap. Zoals ook uitkap zijn nadelen heeft (landschappelijk saai, ecologisch beperkt en organisatorisch lastig) geldt dat ook voor kapvlaktes, vooral als deze lomp worden uitgevoerd, niet worden aangekondigd bij de bosgebruikers, en de bodem grof wordt bewerkt. Maar kapvlaktes hebben ook voordelen: voor insecten, vogels, reptielen en warmteminnende hogere planten die in het gesloten bos niet voorkomen, is de open ruimte met hier en daar wat kale grond een feest. Zie hoe een club als Ark de open ruimtes bepleit. Als een wat grote ruimte daarna is dichtgegroeid, is het juist door zijn omvang een prima dekking voor zoogdieren. Zodra de sporen van kap en afvoer van hout voldoende zijn vervaagd, zijn kapvlaktes, zeker als ze met aandacht voor de nieuw ontstane bosranden zijn gepositioneerd (‘Een mooie kapvlakte is niet lelijk’, Jan Sevenster), een verrijking voor het boslandschap: wandelaars zijn dol op open ruimtes.

Op slechts een deel van al die vermaledijde verjongingsplekken vindt bodembewerking plaats, zeg maar een keer in de 80 jaar. Wilde zwijnen wroeten het hele jaar door en soms behoorlijk diep, ze maken er plaatselijk een heuse bende van. En het romantische idee dat ze een kiembed maken voor verjonging werkt maar matig, ze wroeten vaak weer opnieuw op eerdere plekken.

Beste uitkapisten: wees eerlijk en realistisch. Bederf het ecologische kapvlaktefeestje niet. En schiet (naast herten ook) flink wat varkens af.